قبله هشتم

عجب علمى است علم هیئت عشق *** که چرخ هشتمش، هفتم زمین است
برخى از اهالى شهود و عارفان نکته‏سنج، این بیت حافظ را اشاره‏اى زیبا و لطیف به وجود مبارک حضرت رضا علیه‏السلام دانسته‏اند. در تفسیر اینان، مقصود از چرخ هشتم، امام هشتم است که حجت راستین خدا و واسطه فیض او بر مردمان است. هفتم زمین نیز به مشهد امام رضا علیه‏السلام تفسیر شده است که برخى آن را قبله هفتم گفته‏اند. شاعرى خوش‏ذوق گفته است:
از گردش آفاق و نفاق انجم *** سررشته کار خویش را کردم گم
وقت است اگر دست مرا مى‏گیرى اى قبله هفتم، اى امام هشتم
سالکان اهل راز معتقدند که جان و روح ما هفت قبله دارد: اول، مکه معظمه؛ دوم، مدینه منوره؛ سوم، نجف اشرف؛ چهارم، کربلاى معلى؛ پنجم، کاظمین؛ ششم، سامرا و هفتم، مشهد امام رضا علیه‏السلام . دیگر ابیات این غزل نیز با این تفسیر هم‏داستان است:
خم زلف تو دام کفر و دین است ***ز کارستان او یک شمّه این است
جمالت معجز حُسن است لیکن *** حدیث غمزه‏ات سحر مبین است
ز چشم شوخ تو جان کى توان برد *** که دایم با کمان اندر کمین است