فرقه شناسی مهدویت؛ واقفیه

فرقه شناسی مهدویت؛ واقفیه

واقفیه گروهی از فرقه های منحرف هستند که امام موسی کاظم را امام منتظر می دانستند با وجود این عقیده مشترک انشعابات مختلفی در میان آنان به وجود آمد که در ....

فرقه شناسی مهدویت؛ واقفیه واقفیه گروهی از فرقه های منحرف هستند که امام موسی کاظم را امام منتظر می دانستند با وجود این عقیده مشترک انشعابات مختلفی در میان آنان به وجود آمد که در آن میان می توان از معتقدین به رجعت، لا ادریون و معتقدین به غیبت پس از رجعت اشاره کرد.

لا ادریون در میان گروه های چهارگانه واقفیه معتدل تر از بقیه بودند آنان هیچ حدیثی مبنی برحیات یا وفات حضرت را تایید یا تکذیب نمی کردند. واقفیه گروهی از فرقه های منحرف هستند که امام موسی کاظم را امام منتظر می دانستند با وجود این عقیده مشترک انشعابات مختلفی در میان آنان به وجود آمد که در آن میان می توان از معتقدین به رجعت، لا ادریون و معتقدین به غیبت پس از رجعت اشاره کرد. معتقدین به رجعت‏؛ گروهی که عقیده داشتند امام موسی بن جعفر(ع) درگذشته ولی رجعت خواهد کرد و به این دنیا باز خواهد گشت. او همان قیام کننده اهل بیت (قائم آل محمد) است. گروهی معتقد بودند امام هفتم‏علیه السلام به شهادت رسیده و از دنیا رفته است ولی او همان مهدی قائم امت است و چون وقت قیام او فرا برسد رجعت خواهد کرد و زمین را که از ظلم و جور پر گردیده از عدل و داد سرشار سازد. این گروه به این حدیث منسوب به امام صادق‏(ع) که درباره امام موسی کاظم(ع) فرموده بود: او شباهتی به عیسی بن مریم دارد و به دست بنی‏عباس کشته خواهد شد،(۱)استدلال می‏کردند. امّا گروه دیگری از این واقفیان شهادت آن حضرت را انکار می‏کردند و عقیده داشتند او به مرگ خود درگذشته و خداوند وی را به آسمان‏ها برده است و به هنگام قیامش او را به زمین فرود خواهد آورد.(۲) لا ادریون‏؛ این گروه اظهار می‏کردند ما نمی‏دانیم که او درگذشته یا زنده است و هیچ کدام را تکذیب یا تصدیق نمی‏کنیم. اینان آرای معتدل‏تری داشتند، آنان معتقد بودند که نمی توانند اخبار بسیاری که درباره قائمیت موسی بن جعفر(ع) است و همچنین اخباری که درباره درگذشت پدر و نیاکان آن حضرت یعنی امامان قبلی به دست رسیده و همگی تائیدی بر صحّت خبر وفات موسی بن جعفر(ع) می‏باشند را تکذیب یا تاکیدکنیم، از طرفی هم نمی‏توانیم از امامت او فراتر برویم پس بر این امر توقف می‏کنیم تا در زمان قیام او این امر برای ما آشکار شود.(۳) این در حالی است که استناد ایشان به روایت وارده درباره قائمیت امام هفتم‏(ع) با طیف وسیعی از روایات صحیح و متواتر در باب مهدویت در تعارض است. این گروه به سبب این که در این مسأله اظهار بی‏اطلاعی می‏کردند، به فرقه لا ادریون معروف شدند.(۴) معتقدین به غیبت پس از رجعت‏؛ این گروه عقیده‏ای متفاوت‏تر از بقیه اظهار داشتند آنها ضمن این که پذیرفته بودند امام هفتم‏(ع) از دنیا رفته است، به غیبت او هم ایمان داشتند. به عقیده آنان موسی بن جعفر‏(ع) که همان مهدی قائم است از دنیا رفته اما امامت نصیب و بهره کس دیگری نیست تا زمانی که رجعت کند و آن گاه ظاهر گشته و قیام خواهد کرد. در مکانی پنهانی به سر می‏برد (غیبت) و اصحابش با وی دیدار می‏کنند و او به آنان دستورات لازم را می‏دهد. آنان نیز در این باره به روایاتی استناد می‏کردند مبنی بر اینکه او قائم نامیده شده زیرا پس از وفاتش قیام می‏کند. منابع: ۱-نوبختی، پیشین، ص ۸۰؛ اشعری، پیشین، ص ۹۰. ۲ - نوبختی، پیشین، ص ۸۱؛ اشعری، پیشین. ۳ - همان ۷ - همان، ص ۸۰؛ اشعری، پیشین، ص ۹۰.